Son yılların en gözde mevzularından olan kıdem tazminatı hakkında pek oldukca mesele yaratacak kısım bulunuyor. Bilhassa emeklilik yaşını bekleyenlerin kıdem tazminatı alıp alamayacağı merak ediliyor. Düzgüsel şartlar altında emeklilik yaşı beklerken kıdem tazminatı ödenmesine karşılık, bazı durumlarda bu talep geçerli olmamaktadır.
Kıdem Tazminatındaki Gelişmeler
Kıdem tazminatı almak isteyenlerin en oldukca merak etmiş olduğu konuların başlangıcında emeklilik beklerken, kıdem tazminatı alıp alamayacakları geliyor. Düzgüsel koşullar altında emekli olunduğunda kıdem tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Hatta 1999 senesinde yapılmış olan değişim kapsamında emeklilikte kademeli geçiş sistemi getirilmiş ve buna gore emeklilik yaşlarının doldurulması gerekliliği mevzusunda kıdem tazminatı da alabilme imkânı yasaya bağlanmıştır.
Sadece bu imkândan yararlanmak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Toplumsal güvenlik sistemine gore emekli olmak için temel noktalar prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartının sağlanmasıdır. Çoğunluk bakımından prim gün sayısı ve sigortalılık süresi, daha evvelde tamamlanmakta ve son koşul kapsamında da yaşın dolması talep edilmektedir.
İş mevzuatına gore ise sigortalılık süresinin ve prim ödeme gün sayısının tamamlanması halinde kendi istekleri ile işten ayrılanlara işyerlerinde kıdem süreleri de göz önünde tutularak eğer kıdem süreleri 1 yıl olmuşsa, bu durumda kıdem tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Bu şartlar altında 15 yıl ve 3600 gün şartları olarak malum kaideleri tamamlayarak işten ayrılmak için; 1999 öncesi sigortalı olunması, 15 senelik sigortalılık süresinin beklenmesi ve 3600 gün prim gün sayısının doldurulması gerekmektedir.
Yaş Bekleyenler Iyi mi Emekli Olacaklar?
Kıdem tazminatının alınması için emekli olma koşulları 4447 sayılı kanun kapsamında 1981’den ilkin işe başlamış olan bayanlar ve 1976’dan ilkin işe başlamış olan erkekler için 15 senelik sigortalılık süresi ve 3600 gün sayılarını tamamlayarak bayanlar 50 ve erkekler de 55 yaşlarında emekli olabiliyorlar.
Gene 4759 sayılı kanun kapsamında 2002 tarihinde 15 senelik sigortalılık süresi kapsamında hanımlarda 50, erkeklerde ise 55 yaşın dolması ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini ödemiş bulunan sigortalılar da gene istedikleri süre emekli olabiliyorlar. 2002 zamanı temel alınarak bu şartların üçü de aynı anda yerine getirilmediğinde ise değişik şartlar gerekmektedir.
Emeklilik Şartlarını Yerine Getirmeyenlerin Durumu
Emeklilik şartlarını 2002 zamanı itibariyle yerine getirmeyenler için minimum 15 yıldan beri sigortalı olmak, minimum 3600 gün sayısı ve hanım 50, erkeklerde 55 yaş şartları kapsamında; 2002 ile 2005 tarihleri içinde yerine getirenlerde hanım 52, adam 56 yaşlarında, 2005 – 2008 tarihlerinde hanım 54, adam 57 yaşlarında, 2008 – 2011 tarihlerinde hanım 56, adam 58 yaşlarında, 2011 – 2014 tarihleri içinde bayanlar 58, erkekler 59 yaşlarında, 2014 sonrasında ise bayanlar 59, erkekler 60 yaşlarında emeklilik aylığı almaya hak kazanmaktadırlar.
Eğer ilk kez 1999 ve 2008 tarihleri içinde sigorta girişi yapılmış, kısaca ilk kez çalışmaya başlamış olan SGK’lılarda ise hanımlarda 58, erkeklerde ise 60 yaş şartları yerine getirilmesi gerekiyor. Hem de 25 senelik sigortalı bulunulması ve minimum 4500 gün emeklilik priminin ödenmesi halinde emekli aylığına hak kazanılmaktadır.
Kıdem tazminatı alabilmek için de bu şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Eğer sigortalı emekli olmaya hak kazanmak için yalnız yaşı temenni ediyorsa, bu durumda kıdem tazminatı alabilmektedir. Fakat emekli olabilmek için öteki şartların da yerine getirilmesi gerekiyorsa, aslına bakarsan emekli olma başvurusu yapamayacağı için kıdem tazminatı hakkı da oluşmamaktadır. Emeklilik bekleyenler kıdem tazminatlarını 1 senelik süreyi tamamlamaları halinde alabilmektedirler.