Hayvan genetiği önemli konulardan bir tanesi. Bilhassa yurt dışından oldukça sayıda büyükbaş ve küçükbaş hayvan ithalatı gerçekleşiyor. Kasaplık, besilik ya da damızlık olarak kullanılan hayvanların yanı sıra düzgüsel olarak ki et ithalatı da yapılmaktadır. Bakanlığımız sürekli ola yerli üretim yapılması ve ithalatın azalması hususuna dikkat çekiyor. Yurt dışından hayvan alımlarının gerçekleşmesi bilhassa yerli üreticiyi derinden yaralıyor. Hatta genlerin bozulması bir yana bu hayvanlar yurt dışından ülkemize hastalık da taşıyor.
Bakanlık tarafınca hayvancılığın geliştirilmesi, verim alınması ve sağlıklı hayvan üretimi benzer şekilde mevzularda çeşitli emekler yapılıyor. Ek olarak yerli üretimin desteklenmesi hususunda üreticimize sunulan oldukça çeşitli destekleme ödemeleri ve hibeler bulunuyor. Bir tek yurt dışından hayvan ithalatı daha ilkin oldukça kez yapılmış oldu ve hayvan hastalıkları, hayvanları uzun süre tesiri altına aldı. Ziraat ve Orman Bakanlığı tarafınca yerli üreticiye Hayvan Genetik Kaynakları Yerinde Koruma ve Geliştirme Desteklemeleri Hakkında Uygulama Esasları Tebliği kapsamında destekleme ödemesi yapılmaktadır. Hayvancılıkta yaşanmış olan sorunların minimum seviyeye indirilmesi yalnız genetiği korunması ile mümkün olabilir. Bu amaçla Hayvancılık Desteklemeleri Uygulama Tebliği yayınlanmış ve bu bildiri kapsamında devlet bakanlık ile hayvan genetik koruma desteği vermektedir.
Hayvan Genetik Koruma Desteklemesi
Vatanımızda yerli ırka haiz hayvanlar bulunmaktadır. Yurt dışından hayvan alınması hususunda bakanlık çeşitli engellemeler getirmeye iş koşturmacasındadır. Bilhassa geçtiğimiz yıllarda yurt dışından gelen hayvanların devletimizde bulunan hayvan genlerini bozmuş olduğu ve çeşitli hayvan hastalıklarına sebep olduğu gözlenmiştir. Polonya’dan deli dana hastalığı, Afrika hastalığı, Bulgaristan ve Yunanistan ve Fransa’dan mavi dil hastalığı, Brezilya’dan şarbon, Romanya’dan Sığır Pasteurellozu, Bulgaristan’dan veba benzer şekilde oldukça çeşitli hastalıklar ülkemize taşınmıştır. Bu hastalıklar ile savaşım edebilmek için devlet tarafınca aşı desteği verilmektedir. Ek olarak hayvan ırklarının ve genlerinin korunması amacıyla da hayvan genetik koruma desteklemesi verilmektedir.
TÜBİTAK tarafınca hayvan genetiği ve üreme laboratuvarı kurulmuş ve hayvan biyoteknolojisi emek harcamaları yapılmaktadır. İnsan ve hayvan hastalıklarının araştırılması, tedavi şekillerinin bulunması, hayvan üretimi benzer şekilde emekler ile genlerin fonksiyonları araştırılmaktadır. Ek olarak hayvan ıslahına yönelik projeler de bulunmaktadır. Meydana getirilen bu emekler ile hayvan ırklarının ve genlerinin korunması hedeflenmektedir. Devlet tarafınca verilen destek sunar ile de hayvan genleri koruma altına alınmaya iş koşturmacasındadır.
Başvurular Iyi mi Yapılır?
Hayvan genetik kaynaklarının yerine korunması için manda ve sığır koruma destekleri verilmektedir. Yetiştiricilerimiz bu desteklerden yararlanmak için İş ve İlçe müdürlüklerine başvurularını yapabilirler.
- İl ve İlçe Ziraat ve Orman Müdürlükleri’ne müracaat dilekçesi ve ikametgah belgesi ile müracaat yapabilir.
- Derhal sonrasında genel müdürlük, il müdürlüğü, enstitü temsilcileri tarafınca bir komisyon oluşturulur. Bu komisyon başvuruda bulunanların işletmelerine giderek yerinde araştırma yapar. Proje kapsamına alınabilecek olan hayvanlar seçilir ve bunlar ile ilgili bir tutanak hazırlanmış olur.
- Enstitü ile yetiştirici içinde bir sözleşme imzalanır. Üreticilerimiz bu sözleşmede yer edinen hükümlere riayet etmek durumundadır. Her yıl proje liderleri tarafınca yerinde araştırma yapılır.
Başvurular İl/İlçe Ziraat ve Orman Müdürlükleri aracılığı ile yapılmaktadır.
Hayvan Genetik Desteği Başvurusu İçin Lüzumlu Şartlar
- Hayvan genetik desteğinden yararlanmak için hayvansal üretim faaliyetlerinin, işletme ve işletmede bulunan hayvanların bakanlık sistemine kaydettirilmesi gerekmektedir.
- Yerinde koruma desteği alacak olan yetiştiricilerimiz belirli bir bölgede ikamet eder ve değişik ırkları bir arada yetiştirmesi kısıtlandırılır.
- Evlatlarından minimum birisi yanında olan, yetiştiricilik faaliyetleri haricinde herhangi bir işle meşgul olmayanlar destekten yararlandırılır.
- Yalnızca büyükbaş ya da küçükbaş hayvancılık yapanlar destekten yararlandırılır. (anaç koyun ve keçi desteği de verilmektedir.)
- Bu anlamda tarımsal eğitim faaliyetlerine katılmış olan yetiştiricilerimize destek verilir.
Müracaat sonrası ırklara gore hazırlanan listeler genel müdürlüğe gönderilir. Yetiştiriciler ile enstitü içinde imzalanan sözleşme neticesinde bakanlık tarafınca belirlenen tutarlarda, ırk ve hayvan sayılarında destekleme ödemesi verilmektedir.
Gen Desteği Ne Kadar Veriliyor?
Bakanlık tarafınca aşağıdaki tabloda gösterilen mevzularda birim başına destek verilmektedir.
| Gen Desteği Meydana getirilen Mevzular | Birime Destek (TL/baş) |
| Büyükbaş Koruma | 600 TL |
| Küçükbaş Koruma | 90 TL |
| Sığır Pedigrili Koruma | 800 TL |
| Arı Koruma | 40 TL |
| Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Seçkin Sürü Yavru | 70 TL |
| Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Taban Sürü Yavru | 40 TL |
| Halk Elinde Manda Islahı | 850 TL |
| Damızlığa ayrılan manda yavrusu desteği | 200 TL |
| Damızlık Adam Materyal koç ve teke desteği | 200 TL |
Halk elinde hayvan ıslahı ve yerinde gen koruması şeklinde iki mevzuda yetiştiricilerimize destek verilmektedir. Koç, teke ve mandanın yanı sıra devlet tarafınca besilik erkek sığır desteği de verilmektedir.
Hayvan Irkları ve Desteklenecek İller
Aşağıda sayıları ve ırkları belirlenen hayvanlara gene bakanlık tarafınca belirlenen illerde destek verilecektir.
- Boz sığır ırkı : Edirne, Çanakkale, Kocaeli, Balıkesir ve Bursa illerinde 2 bin 50 tane
- Boz sığır ırkları için pedigrili desteği : Edirne, Çanakkale, Kocaeli, Balıkesir ve Bursa illerinde 500 tane
- Yerli kara sığırı : Karaman, Çankırı, Konya, Ankara ve Antalya illerinde 3 bin TL
- Yerli kara sığırı pedigrili desteği : Karaman, Koya, Ankara, Çankırı illerinde 500 tane
- Yerli güney sığırı : Adana, Osmaniye, Maraş, Urfa, Diyarbakır, Hatay illerinde 3 bin tane
- Doğu Anadolu kırmızısı sığırı: Erzurum, Kars ve Artvin illerinde 1000 tane
- Kilis sığırı: Hatay, Urfa, Mersin illerinde 2 bin tane
- Zavot sığırı: Kars ve Ardahan illerinde 1000 tane
- Sakız koyunu: İzmir’de 1000 tane
- Kıvırcık koyunu: Kocaeli’de 1000 tane
- Gökçeada koyunu: Çanakkale’de 1500 tane
- Karagül koyunu: Tokat ilinde 1000 tane
- Çine çaparı koyunu: Aydın ilinde 500 tane
- Hemşin koyunu: Erzurum ve Artvin illerinde 1000 tane
- Norduz koyunu: Van’da 1000 tane
Hayvan Irkları ve Desteklenecek İller
- Dağlık koyunu: Konya ve Afyon illerinde 1500 tane
- Tuğ koyunu: Kars ve Ardahan illerinde 200 tane
- Karakaçan koyunu: Balıkesir’de 200 tane
- Kilis keçisi: Hatay, Kilis illerinde 1000 tane
- Honamlı keçisi: Isparta ve Antalya illerinde 1000 tane
- Abaza keçisi: Artvin’de 500 tane
- Kaçkar keçisi: Artvin’de 500 tane
- Gürcü keçisi: Ardahan’da 500 tane
- Tiftik keçisi: Kırıkkale ve Siirt illerinde 1500 tane
- Halep keçisi: Hatay, Antep illerinde 1000 tane
- Norduz keçisi: Van’da 500 tane
- İspir keçisi: Erzurum ve Rize illerinde 500 tane
- Mahalli keçisi: Diyarbakır’da 1000 tane
- Kafkas arısı: Artvin ve Ardahan illerinde 10 bin tane hayvana destek verilmektedir.
Bu türlerin yanı sıra bakanlık tarafınca verilen buzağı destekleme ödemesinden de yararlanabilirsiniz.
Yerinde Koruma Desteği
Organik yetiştirme ortamında koruma: Son bir yıl içinde herhangi bir hayvan hastalığı görülmeyen iller tercih edilmektedir. Koruma altında olan ve melezleri bulunmayan işletmelerin aynı ikametgah bölgesinde olması tercih edilmektedir.
Pedigrili korumu desteği : Boz ırk sığırlar, bölgeleri kara ırklarının bozulmaması ve lüzumlu şartların sağlanması dahilinde müracaat meydana getirilen yıl içinde yavruya ilişkin anne ve baba bilgileri, sütten kesim ağırlıkları benzer şekilde durumların kayıt altına alınması sureti ile Boz Irk ve Yerli kara ırklarında olan anaç sığırlar için destek verilmektedir. Korunmaya alınan hayvan sayısı toplam hayvan sayısının yüzde 20’sini aşamayacaktır. Ek olarak bir işletmede koruma altına alınan hayvan sayısı 10 başın altında olamayacaktır.
Yerinde Koruma Desteği
Enstitü ile yetiştirici içinde bu kapsamda bir sözleşme imzalanır. Başvuran yetiştiricinin şartları taşımaması durumunda destekleme ödemelerinden yararlanamaz. Ek olarak yukarıda ifade ettiğimiz sayılardan fazla hayvana desteği verilmez. Projeden ayrılan yetiştiricilere ödenen tutarlar gecikme faizleri ile birlikte geri alınmaktadır. Zorlayıcı bir sebep olması durumunda ceza verilmemektedir. Bir tek mevcud hayvan sayısı icmal hazırlanarak belirtilir. Hazırlanan evraklar il müdürlüğüne gönderilir. Bakanlık kayıt sistemi olan TÜRKVET ve Arı Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olan hayvanlar için destekleme ödemesi yapılır. Yerinde koruma desteğinin yanı sıra bakanlık tarafınca verilen arıcılık desteği de bulunmaktadır. Başvurularınızı yapabilirsiniz.
Halk Elinde Küçükbaş ve Anadolu Mandası Islahı Projesi
Halk Elinde anadolu mandası ve küçükbaş desteği almak isteyenlerin ilk olarak İl ve İlçe Ziraat ve Orman Müdürlükleri’ ne müracaat yapmaları gerekiyor. Derhal sonrasında proje lideri tarafınca başvurular denetim edilir. Proje kapsamında ilk kez müracaat meydana getirecek olanlar için Maltız, Türk Saaneni keçisi ve sakız koyunu için 40 baş, diğeri koyun cinsleri için 100 baş hayvan olması şartı aranır. Proje, alt projelerden meydana gelmektedir. Her alt projede 6000 baş anaç ve 300 baş adam hayvan olması gerekmektedir. Bir tek hayvan temini güçse bu durumda 5000 baş anaç ve 250 adam baş sayısını tamamlamak alt projeler için kafi olmaktadır.
Kafi hayvan sayısının tamamlanması ile alt projeler oluşturulmaktadır.
Hayvan sayısı tamamlanırken dikkat edilmesi gereksinim duyulan azca sayıda hayvan işletmesinden materyal temini yapmak olacaktır. Anadolu mandasında ise her proje için 800 baş anaç hayvana gereksinim olmaktadır. Proje için hayvan seçiminde küpeleme işlemi olan hayvanlara öncelik verilmektedir. Bir tek seçilen hayvan materyallerinin doğru olmaması durumunda ödeme verilmez. Başvurular İl/İlçe Ziraat ve Orman Müdürlükleri aracılığı ile yapılmaktadır.
Genetik koruma mevzusunda ödemelerin en kısa sürede yapılması planlanıyor. Siz de müracaat yaparak projelere dahil olabilir ve verilen destekleme ödemelerinden yararlanabilirsiniz.