Salgın döneminde pek oldukca yenilik olmakla beraber bilhassa kısa emek verme ödeneği ve parasız izin desteği bu devrin en oldukca konuşulan mevzuları içinde yer aldı. Sadece bu zamanda gözden kaçmaması ihtiyaç duyulan bir öteki mevzu da emekli olanları yakından ilgilendiriyor. Neredeyse senelerdir konuşulan kıdem tazminatı fonu yine gündeme geliyor.
Kıdem Tazminatı Fonunda Neler Planlanıyor?
İlk olarak belirtilmesi ihtiyaç duyulan nokta, kıdem tazminatı fonu senelerdir değişik şekilde gündeme gelmektedir. Bu seneler içinde de herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir. Sadece hem araştırmalar hem de kamuoyu yoklamaları emek verme yaşamındaki en mühim dayanaklardan olan işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda karşılıklı olarak hak ve yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği mevzusunda kafi değildir. Sadece gene de eldeki verilerden hareketle kıdem tazminatı ödenme oranının yüzde 9 ve yüzde 14 içinde olduğu görülmektedir.
Halihazırda meydana getirilen emek harcamalar ise esasında bir tür emeklilik sistemi yaratmaktadır. Bu sistem kabul edilmesi halinde, belirli bir süre sonrasında mesela 2021 senesinde yürürlükte olursa, tüm çalışanları kapsayacak tamamlayıcı emeklilik sistemine dahil edilecek.
Çalışanların minimum bir senelik emek verme süreleri kapsamında hak etmiş olacakları kıdem tazminatı ile brüt ücret arasındaki yüzde 8,33’lük bir hesaplama ile yeni sistemde tazminat tutarı belirlenmeye çalışılmaktadır.
İstihdam Kalkanı Paketi ile hayata geçirilmeye çalışılan bu tutumda, işçinin brüt tutarı olağan haldeki şeklinde üstünde hesaplama yapılacak ana etmen olarak belirlenmektedir. Bu bakımdan brüt ücretten yüzde 3’lük oranında bir kesinti yapılması amaçlanıyor. Sadece bu meblağ, işçinin net ücretini etkileyecek bir durum yaratmıyor, yalnız işverenin yapmakla yükümlü olduğu bir kesinti tutarı olarak görülecek. Buna bakılırsa işveren, çalışanının brüt ücretinden yapacağı yüzde 3’lük her aylık kesinti sonrasında tertipli olarak belirlenen aracılara tamamlayıcı emeklilik sistemi primlerini ödeyecek.
Burada bahsedilen yüzde 8,33’lük oranın her ay yüzde 3’ü tertipli olarak işveren tarafınca yürürlük kapsamındaki kanun dahilinde tamamlayıcı emeklilik sistemine aktarılacak. Geriye kalan yüzde 5,33’lük oran ise eskisi şeklinde işverenin sorumluluğunda devam edecek. Çalışanın kıdem tazminatı hesabında bir aylık ve bir ayın da 30 gün olduğu temel alınarak, yüzde 3’lük kesintinin senelik baz hesaplamasında 11 güne kalan yüzde 5,33’lük oranının da senelik bazda 19 güne denk geldiği göz önünde tutulduğunda işveren ödemesi ihtiyaç duyulan 11 günlük tutarı yalnız yüzde 3’lük kesinti ile TES kapsamında tutacak ve kalan oran ise 19 günlük kıdem hakkı tutarı olarak devam edecek.
Emekli Maaşına Ek Olarak Verilecek
Çalışan, işverenleri tarafınca tamamlayıcı emeklilik sisteminde kesintiden aktarılan yüzde 3’lük kesinti tutarlarını 60 yaşlarında, emekli olduğunda emekli maaşının üstüne ek olarak alabilecek. Baskın olan formül bu şekilde yapılandırılmaya çalışılsa da sistemin temel noktalar da güçlük yaratacağı anlaşılmaktadır. Bununla beraber çalışan belirtilen tutarlara aylık olarak almayarak tamamlayıcı emeklilik sistemi fonunda birikmesi için kıdem tazminatı fon tutarının yüzde 25’ini peşin alıp geri kalanını emekli aylığına da ekletebilecek.
Sadece ilk konut edinme, evlenme ya da ağır hastalık şeklinde durumlarda fonda biriken tutardan yararlanması da planlanıyor. Sadece bu fon kapsamında gene tamamı ödemesi yapılmayacak olup şu anki haliyle yüzde 10’luk oranından yararlanmak mümkün olacak ve bu istisnalar haricinde fondan çekim yapmak mümkün olmayacak.
Bunun yanında sistemde ufak revizelerinde gelmesi planlanıyor. Çalışanın brüt ücret üstünden işverenin ödeyeceği hisse ile orantılı bir halde çalışanın kazancı kapsamında 1,5 ve 2 oranın çalışan oranı olarak hesaplanması ön görülüyor, eğer bu haliyle hayata geçirilirse bu durum çalışanın net tutarının düşmesine niçin olacak.