Yetim maaşı kullanan öğrenciler, eğitim yaşamının son dönemine kadar maaş almaya devam edecektir. Adam evlatları için belirlenen yetim maaşı kullanım şartları, evlenmeyen kız evlatları için verilmeye devam edecektir. Yetim maaşı, kız çocuklarına yaş sınırı olmadan verilmektedir. Yaş problemi, bir tek adam çocuklarını kapsayan bir kısıtlamadır. Lise ve üniversite eğitimine devam eden erkekler, 25 yaşına kadar yetim maaşı alabilirler. Üniversite eğitimi almayan ve açık liseyi okuyan adam evlatları da 20 yaşına kadar ödeme almaya devam edecektir. Yetim maaşı kullanım özellikleri ve yetim maaşından yaralanma şartları, yazı içinde detaylı şekilde ele alınmıştır.
Yetim Maaşı Nedir, Özellikleri Nedir?
Yetim aylığı ya da ölüm aylığı olarak malum maaşlar, sigortalının vefat etmesinin arkasından bağlanmaktadır. Yaşamını kaybeden sigortalının eşi ve evlatları, kendisine ilişkin sigorta ücretinden faydalanabilir. Sigortalının resmi nikahlı eşi ve kimliğinde kayıtlı olan evlatları için hazırlanan maaşlar, kişiler içinde oransal olarak hisse edilmektedir. Yetim aylığı ve dul maaşı kullanımı sonrasında, alınan ödemelerin geri verilmesi talep edilmemektedir.
Her ay tertipli şekilde ödenen yetim ve dul aylıkları, belirtilen şartlardan bir tanesinin ihlal edilmesi durumunda kesilecektir. Adam evlatları için kısıtlı kullanım hakkı bulunan yetim aylıkları, işe başlamayan ya da evlenmeyen kız çocuklarını koşulsuz olarak ödenmeye devam edecektir. Bilhassa kız evlatlarının faydalanması için hazırlanan bu maaşlar, kızların yaşına bakılmaksızın ödenmeye devam edecektir.
Yetim Maaşı Ne Kadardır, Limitleri Iyi mi Belirlenir?
Yetim aylığı ve dul aylığının limitleri belirlenirken, aylıktan yaralanma hakkı bulunan kişiler içinde oransal dağılım yapılmaktadır. Evladı bulunmayan eşler ya da azca sayıdaki kardeşler, daha çok yetim aylığı kullanacaktır.
Yetim aylığının limit dağılımları aşağıda yer verilmiştir:
- Sigortalı vefat ettikten sonrasında, resmi nikahlı eşe %50 oranında ölüm maaşı verilmektedir.
- Sigortalının evladı olmadığı vakit, resmi nikahlı eşe %75 oranında aylık bağlanmaktadır.
- Sigortalının 1 evladı ve eşi bulunuyorsa, evlatların her birine %25 değerinde yetim aylığı verilmekte, eşe de %50 oranında dul maaşı bağlanmaktadır.
- Sigortalının almaya hak kazanılmış olduğu maaş kıymeti baz alınarak, evlatların ve eşin alacağı maaşların toplamının, bu maaşın %90’ından fazla olmamasına dikkat edilmektedir.
- Sigortalı anne ve babasının her ikisini de kaybeden bir çocuğa, %50 değerinde yetim aylığı bağlanmaktadır.
Ölüm aylığının dağılımlarında eşlere 2, ufaklıklara 1 hisse verilmektedir. Ölüm aylığından faydalanan kişilerin sayısı azaldıkça, kişilere verilen aylık tutarı da terfi edecektir. Kızların evlenmesi durumunda, aldıkları maaşlar öteki kardeşlere ya da ebeveyne kalmaktadır. Aynı şekilde, yetim aylığı alma hakkı sonlanmış olan adam evlatlarının ödenekleri de öteki kardeşler ve anne babalar içinde eşit şekilde hisse edilmektedir.
Yetim Maaşı Kullanmanın Şartları Nedir?
Yetim aylığı kullanımı için belirtilen temel koşullar, aşağıda detaylı şekilde açıklanmıştır:
- Yetim ve dul aylığı kullanımı için yaşamını kaybeden sigortalının minimum 5 senedir sigortalı olması ve prim ödemesi yapması gerekmektedir. Sigortalıya ilişkin prim borcu bulunuyorsa, bu primin ödenmesinin arkasından aylık alımına başlanacaktır.
- Yetim aylığından yararlanmak isteyen evlatların, evli olmamaları koşul koşulmuştur.
- Öğrencilik süresi ve yaş sorunları, bir tek adam çocuklarını kapsamaktadır. Eğitim hayatına devam etmeyen adam evlatları, 20 yaşından sonrasında yetim aylığı kullanamazlar.
- Üniversite eğitimine devam eden erkeklere, en fazla 25 yaşlına kadar yetim aylığı alma hakkı bilinmektedir.
- Yetim aylığı kullanımı için hane halkının aylık gelir dağılımının düşük olması gerekir.
- Kendilerine ilişkin evleri, dükkanları ya da değişik gayrimenkul gelirleri olan kişiler, etim aylığından faydalanamazlar.
- Gelir testi yapılmadan, yetim aylığı kullanımı talep edilemez. Hane içinde şahıs başlına düşen aylık gelirin, asgari ücretin 1/3’ünden daha çok olmaması koşul koşulmuştur.
- Eşlerin ölüm aylığı alabilmeleri için tekrardan evlenmemeleri gerekir. Resmi nikah kıymadan bir kişiyle beraberlik yaşayan eşler, kurum tarafınca tespit edilir ve alınan ölüm aylıkları faiziyle geri istenir.
- Eşi vefat etmeden ilkin de sigortalı şekilde çalışan hanım ya da erkekler, eşlerinden kalan ölüm aylığını kullanabilirler.
- Adam evlatlarının sigortalı olarak işe başlaması, yetim aylığının kullanım hakkını ortadan kaldıracaktır. 16 yaşından itibaren SGK kaydı bulunan adam çocuklarına, SGK kaydından sonrasında ölüm aylığı verilmeyecektir.
- Kızların sigortalı olarak işe başlamaları, ölüm aylığını etkilemektedir. Alınan maaş değerlendirildikten sonrasında, ihtiyaca bakılırsa ölüm aylığı kullanımına devam edilebilir.
- Açık lisede okuyan adam evlatları da 20 yaşına kadar ölüm aylığı kullanmaya devam edebilirler.
Yetim Maaşı Başvurusunda Hangi Belgeler Talep Edilir?
Yetim aylığı başvurusunda istenen evrakların, Toplumsal Güvenlik Kurumuna teslim edilmesi gerekir. Toplumsal Güvenlik Kurumunun talep etmiş olduğu evraklar, aşağıda listelenmiştir:
- Yetim aylığı talep edenlere ilişkin kimlik belgesi
- Yetim aylığı / dul maaşı müracaat dilekçesi
- Okula giden evlatların talebe belgeleri
- Yaşamını kaybeden ebeveyne ilişkin sigorta ölüm belgesi
- Son 6 aylık döneme ilişkin 3 tane vesikalık fotoğraf
- İkametgâh kayıt belgesi
- Aylık gelir belgesi
- Hane halkına ilişkin gayrimenkulleri gösteren iyelik belgesi
Yetim aylığı için belirtilen evrakların yanında, SGK hizmet dökümü, boşanan kız evlatları için mahkeme sonucu, engelli çocuklar için sıhhat kurulu raporu ve işe giren kişiler için SGK hizmet dökümü benzer biçimde evraklar da talep edilebilir.
Yetim Maaşı Başvurusu Iyi mi Yapılır?
Yetim aylığı başvurusu yapmak için Toplumsal Güvenlik Kurumuna gidilmelidir. Toplumsal Güvenlik Kurumuna bağlı yetim aylığı alacak kişiler, bizzat kuruma gitmek durumundadır. Kurum tarafınca lüzumlu görülen evraklar hazırlandıktan sonrasında, müracaat sahiplerinin SGK il ya da ilçe müdürlüğüne gitmesi gerekir. Yetim aylığı için lüzumlu belgeleri kuruma teslim eden kişiler, kendi adlarına yetim aylığı başvurusu yapmış sayılacaktır.
Kardeşlerin bir tanesinin yetim aylığı başvurusu yapması, öteki kardeşin de yetim aylığı alacağı anlamına gelmez. Her kardeşin, kendi adına müracaat yapması gerekir. 18 yaşından minik olan ya da engelli raporu sebebiyle kendisine vasi atanan çocuklar adına, büyük kardeşleri ya da anne/babaları müracaat yapmalıdır. Yetim aylığı başvurusu sisteme işlendikten sonrasında, başvurular incelemeye alınacaktır.
Yetim Maaşı Müracaat Sorgulamasının Bilgileri Nedir?
Yetim aylığı müracaat sorgulama işlemleri için e-devlet sistemi kullanılmaktadır. Yetim aylığı müracaat sorgulaması için kullanılan işlemler, aşağıda detaylıca ele alınmıştır:
- https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-kurumu bağlantı adresi kullanılarak, e-devlet bağlantılı SGK sayfası açılmalıdır.
- SGK işlemleri için hazırlanan e-devlet sayfası üstünden “Giriş Yap” kısmına tıklanmalıdır.
- E-devlet giriş işlemleri için kullanılan sayfada, T.C. kimlik numarası ve e-devlet şifresi talep edilecektir. İsteğe bağlı olarak, mobil imza ya da online bankacılık sistemleri üstünden de e-devlet girişi yapılmaktadır.
- E-devlet girişi yapıldıktan sonrasında, SGK işlemleri bölümünden “Ölüm Aylığı” seçimi yapılmalıdır.
- Ölüm aylığı sisteminde yer edinen yetim maaşı sayfası açıldıktan sonrasında, aylık başvurusu için sorgulama yapılabilir.
Yetim Maaşı Sorgulamak İçin TIKLAYINIZ
Yetim Maaşı Ödemeleri Iyi mi Yapılır?
Yetim aylığının ödemeleri için PTT hesapları ya da kişisel banka hesapları kullanılmaktadır. Yetim aylığından faydalanan kişiler, başvurularının onaylandığı tarihten itibaren ödeme alabilirler. Yetim maaşı ödemeleri, maaş başvurusunun onaylandığı tarihten itibaren ayın ilk gününe gelecek şekilde ödenmektedir. Yetim maaşı ilk olarak PTT şubelerinden ya da PTT bankamatiklerinden alınsa da isteğe bakılırsa hususi banka hesabına yönlendirme yapılacaktır.
Yetim Maaşı Ne Kadar?
Vefat eden kişinin arkasından geride kalan evlatlarının öğrenimine devam etmesi halinde yükseköğrenim eğitimi için 25 yaşına kadar, eğitim hayatına devam edilmediği takdirde 20 yaşına kadar yetim aylığı verilir. Sadece bu durum adam evlatları için geçerlidir. Kız evlatları ise çalışmadığı sürece yetim aylığı almaya devam eder.
Ülkenin genel ekonomik durumu dikkate alınarak meydana getirilen hesaplamalara bakılırsa güncel olarak yetim aylığı 2021 yılı için 293 TL olarak hesaplanmıştır. Ocak ayında gelen yeni zamla birlikte dul aylığı 587 TL olurken, yetim aylığı da aynı zamla birlikte 293 TL’ye terfi etti. Dul ve yetim aylığını almaya hak kazanan hepimiz söz mevzusu zamlardan yararlanabilir.