Gri Pasaport Nedir – Gri Pasaport Kimler İçin?
Yeşil pasaport kadar popüler olmasa da özellikle yurt dışında çalışan kamu görevlilerinin ve ailelerinin çok iyi bildiği bir pasaport çeşidi var: Gri pasaport. Hizmet pasaportu olarak da bilinen gri pasaport, ayrıcalıklı pasaport türlerinden bir tanesi. Dolaşım gücü son derece yüksek pasaportlardan bir tanesi olan gri pasaportu elde etmenin şartları ise yeşil pasaporttan farklı. Bazı kamu çalışanları yeşil pasaport için gerekli şartları yerine getiremediği için, alternatif bir yol bulunabilir düşüncesiyle pasaport türleri üzerine ve gri pasaport üzerine araştırmalar yapıyor. Gri pasaport nedir?
Gri pasaport kimlere verilir, gri pasaport başvurusu nasıl yapılır, gri pasaport nasıl alınır, gri pasaport harcı ne kadar, gri pasaport fiyatları, gri pasaport süresi, gri pasaport defter bedeli, gri pasaport hangi ülkelerde geçerli ve gri pasaport öğrenci için alınabilir mi gibi en çok merak edilen soruların cevapları yazımızda bulabilirsiniz.
Gri Pasaport Nedir?
Gri pasaportu her zaman gri pasaport adıyla duymazsınız. Pasaportlar sadece halk arasında renkleriyle isimlendirilirler. Gri pasaportun resmi adı “hizmet damgalı pasaport” olarak geçmektedir. Hizmet pasaportu olarak da bilinen gri pasaport, ilgili Kanun gereği yurt dışına devlet hizmet için gidenlere verilir. Gri pasaport 5 yıllığına verilir, ancak görev süresini kapsayacak şekilde geçerlidir. Bu pasaport türünün en önemli özelliği, tıpkı yeşil pasaport gibi yüksek dolaşım gücüne sahip olmasıdır. Gri pasaport ile dünyanın birçok ülkesin vizesiz gidebilirsiniz.
Gri Pasaportun Yeşil Pasaporttan Farkları Nelerdir?
Gri pasaportun yeşil pasaporttan bazı önemli farkları vardır. İki pasaport arasındaki temel ve en önemli fark şudur: yeşil pasaport kişinin kamu göreviyle bağlantılı olarak verilmez. Ancak hizmet pasaportu kamu göreviyle doğrudan bağlantılı olarak verilen bir “kamu görevi” pasaportudur. Yani bu pasaportu şahsi işleriniz, tatilleriniz ya da başka ihtiyaçlarınız için çıkartamazsınız. Gri pasaport sadece resmi kamu görevine gitmek üzere çıkartılır.
Yeşil pasaport ise, bu pasaport türünü hak eden kişilerin ve ailelerinin şahsi amaçlarla da kullanabilecekleri bir pasaport çeşididir. Yeşil pasaportu gri pasaporttan daha popüler kılan en önemli fark budur. İki pasaportun bu fark dışında belirgin bir farkı bulunmuyor.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Kimlere Verilir?
Öncelikle bir kişinin gri pasaport almasının ilk şartı siyah ya da yeşil pasaporta sahip olmamaktır. Aslında bu bir şarttan ziyade, gri pasaportun yolunu açan bir durumdur. Bir devlet memuru yurt dışına göreve gidecekse, sahibi olduğu siyah pasaport ya da yeşil pasaport ile gidebilir. Bu durumda gri pasaport almasına gerek kalmaz. Ancak kişi bu iki pasaport türüne sahip değilse, o zaman gri pasaport tercih edilmektedir.
Gri pasaport spesifik olarak şu kişilere verilir:
- Hükümet, özel idareler ya da belediyeler tarafından resmi görevlendirme ile yurt dışına gönderilenlere ya da yurt dışında görevlendirilenlere
- Türkiye Cumhuriyeti’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlarda memur olarak çalışan kişilere
- Türk Kızılayı ve Türk Hava Kurumu tarafından yurt dışında görevlendirilen kişilere
- Gri pasaport alma hakkına sahip kişinin eşi ile reşit olmayan ya da reşit olup ebeveyni ile ikamet eden, evli olmayan, çalışmayan ve öğrenim gören 25 yaş altı çocuklarına
Gri Pasaport Öğrenci İçin Alınır Mı?
Öğrencilere de gri pasaport verilmektedir. Gri pasaport almaya hak kazanan kişinin 18 yaş altı çocukları ile 25 yaş altı öğrenci, çalışmayan, bekar çocukları gri pasaport alabilmektedir. Bu öğrenci grubuna açık öğretim öğrencileri de dahildir. Ancak kişinin öğrenciliğini öğrenci belgesi ile kanıtlayabilmesi gerekir.
Engelli Bireyler Gri Pasaport Alabilir Mi?
Gri pasaport almaya hak kazanan kişinin bakıma muhtaç zihinsel ya da bedensel engelli çocukları da gri pasaport alabilir. Zihinsel engelli kişiler için hastaneden alınan sağlık raporu, zihinsel engelli kişiler için vasi belgesi gibi belgeler gerekir.
Gri Pasaport Ne Kadar Süreyle Veriliyor?
Gri pasaport 5 yıllığına verilir. Ancak kişiler yurt dışı görevleri sürdüğü müddetçe gri pasaportlarını yenileyebilirler. Gri pasaportun yenilenmesi işlemi önceden damga düzeltmesi ile basit bir şekilde gerçekleştirilebiliyordu. Ancak artık bu işlem mümkün değil. Gri pasaportun süresi dolunca tıpkı yeni pasaport çıkarıyormuş gibi başvuru işlemlerini tekrar etmeniz gerekiyor.
Gri Pasaport Pasaport Süresi Bitince Ne Yapılır?
Gri pasaport süresi bittiği halde göreviniz devam ediyorsa pasaport yenileme işlemi yapılır. Ancak, görev süreniz bittiyse ve ülkenize dönmeniz gerekiyorsa, pasaportunuzu ülkenize dönüşte yanınızda götürmeniz ve kurumunuza teslim etmeniz gerekiyor. Görev süreniz dolduğunda pasaportunuzu iade etmeyi unutmayın.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Nasıl Çıkartılır?
Kurumunuz tarafından yurt dışına hizmet için gönderiliyorsanız ve gri pasaporta başvuracaksanız, öncelikle toplamanız gereken bazı evraklar var. Gri pasaport almak için gerekli evrakları toplamadan gri pasaporta başvurmak mümkün değil.
Gri Pasaport İçin Gerekli Evraklar
Öncelikle her pasaport için toplanması gereken standart evraklar toplanmalı:
- T.C. kimlik kartı, nüfus cüzdanı ya da geçici kimlik belgesi (Sürücü belgesi kabul edilmez.)
- Daha önceden alınmış pasaport (varsa dosyaya eklenir, sadece aslı kabul edilir)
- 2 adet biometrik fotoğraf (hatasız fotoğraf elde etmek için sadece nüfus müdürlüğüne yakın profesyonel fotoğrafçıları kullanmanız tavsiye edilir.)
- Pasaport defter bedeli dekontu (“tahsil edilmiştir” yazısı ve veren görevlinin ıslak imzası ile adınızı, soyadınızı, kimlik numaranızı ve tahsil edilen tutarı içermelidir.)
Bu belgeler, bütün pasaport başvuru sahiplerinin istisnasız bir araya getirmesi gereken belgelerdir. Bu belgeler olmaksızın pasaport başvurusu yapmak mümkün değildir. Ancak bu belgelere ek olarak gri pasaport başvurusunda en önemli belge hizmet pasaportu talep formudur. Bu formu çalıştığınız kurumdaki yetkili kişiden ıslak imzalı ve damgalı olarak almalısınız. Formun önlü ve arkalı olarak tek sayfaya basıldığından emin olun. Yoksa form geçersiz olacaktır.
Ayrıca özel şartlarınıza göre bir araya getirmeniz gereken bazı diğer belgeler vardır. Reşit olmayan ve engelli bireyler için kanuni temsilcilerden muvafakatname gerekir. Bu muvafakatnameyi noterde düzenletmeniz gerekmez. Gideceğiniz nüfus müdürlüğünden başvuru öncesi temin edip imzalayabilirsiniz. Eğer ebeveynler evliyse iki kişi de başvuruda bulunmalı ve ayrı ayrı muvafakatname düzenlemelidir. Boşanmış kişiler için velayetname örneği ve velayet sahibinin muvafakatnamesi yeterlidir. Ancak ebeveynlerden birisi, herhangi bir sebepten dolayı o esnada başvuruda bulunmayacaksa, düzenlenecek muvafakatname noter onaylı olmalıdır.
Ebeveynlerin herhangi birisi için cezaevinde olma durumu varsa o kişi için muvafakatname yerine cezaevi yönetiminden temin edilecek belge yeterli olmaktadır. Fiziksel engelli bireyler için sağlık kurulu raporu, bedensel engelli kişiler için vasi kararı ayrıca başvuru dosyasına eklenmelidir.
Gri Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır?
Bütün belgelerinizi eksiksiz olarak dosyanıza ekledikten sonra öncelikle defter bedelini, Maliye Bakanlığı’nın vergi tahsil anlaşması olduğu bankaların veznelerinden yatırın. Bu bankaların en bilinenleri Halkbank, Ziraat, İş Bankası, Garanti olmakla birlikte hemen hemen her banka vergi tahsilatı yapmaktadır. Size o an en yakın bankaya uğrayarak defter bedeli yatırıp yatıramayacağınızı sorabilirsiniz.
Gri Pasaport Defter Bedeli
2023 yılında defter bedeli olarak 0 TL ödemeniz gerekmektedir. Alacağınız dekontta isminizin, soy isminizin ve tutarın açık bir şekilde görülmesi gerekir. Ayrıca dekontun üzerinde “tahsil edilmiştir” mührü ve ıslak imza mutlaka bulunmalıdır. Islak imza, ücreti tahsil eden görevlinin imzası olmalıdır.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Harcı Ne Kadar?
Gri pasaport başvuruları pasaport harçlarından muaf başvurular olduğu için, pasaport harcı ödemeniz gerekmez. Ayrıcalıklı bir pasaport olan gri pasaportun en önemli özelliklerinden bir tanesi de harç ücreti gerektirmemesidir.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Fiyatları
Yukarıda verdiğimiz bilgilerde görüldüğü üzere gri pasaport alacak kişilerin sadece defter bedeli ücretini ödemesi gerekir. Gri pasaport almak için 160,00 TL dışında bir ödeme yapmanız gerekmiyor. Ancak, bu ödemenin ailenin her ferdi için ayrı ayrı yapılması gerekiyor. Yani 4 kişilik bir aile gri pasaport fiyatını 640,00 TL olarak hesaplayabilir.
Bu ücreti ve yazıda bahsi geçmesi muhtemel hiçbir ücreti nüfus müdürlüklerine ödeyemezsiniz. Şehrinizdeki nüfus müdürlükleri ödeme kabul etmeyeceği için randevu başvurusuna gitmeden önce mutlaka pasaport bedelini ödemiş olmanız gerekmektedir. Aksi halde müdürlük, pasaport başvurunuzu kabul etmeyecektir.
Gri Pasaport Randevusu Nasıl Alınır?
Daha sonra randevu aşamasına geçebilirsiniz. randevu.nvi.gov.tr adresinden e mail onayı yaparak ya da Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün randevu telefon numarası olan ALO 199 hattını arayarak yapabilirsiniz. Mutlaka pasaport alma amacınızı belirtin ve gri pasaport alacağınızı söyleyin. Gri pasaport işlemleri ilçe nüfus müdürlüklerinden yapılamaz. Gri pasaport alacak kişilerin sadece il nüfus müdürlüklerinden randevu alması gerekir. Zaten telefondaki görevli sizi bu konuda uyaracaktır. Ancak yine de bu noktaya dikkat edin. Randevu günü şaşırıp ilçe nüfus müdürlüğüne giderseniz, randevunuzu kaçırabilirsiniz.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Başvurusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bazı çok önemli bilgileri bilmezseniz, gri pasaport başvurusu yaparken mağdur olabilirsiniz. O önemli bilgilerden ilki aldığınız pasaport talep yazısının 60 gün geçerli olacağıdır. Talep yazısını aldıktan sonra 60 gün içinde pasaport başvurunuzu gerçekleştirmezseniz tekrar pasaport talep yazısı almanız gerekir.
Bir diğer çok önemli konu ise pasaport başvuru zamanı. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, gri pasaport alacak kişilerin şu zaman dilimlerinden önce başvurmalarını istemiyor:
- Gideceğiniz ülke vize istemiyorsa ve gidiş tarihinize 15 günden fazla süre varsa BAŞVURMAYIN.
- Gideceğiniz ülke vize istiyorsa ve gidiş tarihinize gidiş tarihinize 25 günden fazla süre varsa BAŞVURMAYIN.
Yani genel müdürlük, bilerek geç başvuru yapmanızı talep ediyor. Ancak burada bir başka husus daha var. Yukarıda vize istiyorsa / vize istemiyorsa olarak belirttiğimiz durum, gri pasaporttan vize isteyip istememe durumudur. Örneğin Schengen ülkeleri gri pasaporttan vize istemezken, İngiltere istemektedir. Dolayısıyla İngiltere’ye göreve gidecek bir kamu görevlisi, YALNIZCA gidiş tarihine son 25 gün kala pasaport başvurusunu gerçekleştirebilir.
Gri Pasaport Nedir? Pasaport Teslimatı Ne Zaman Yapılır?
Pasaport başvurusunu geç yaptığınızı kesinlikle düşünmeyin. Gri pasaportunuz kesinlikle çok kısa bir sürede elinizde olacak. Zaten oldukça hızlı yürüyen pasaport başvuru işlemlerinde gri pasaportlar, diğer pasaportlara göre daha hızlı teslim edilmektedir. Normal pasaportların basımı ve gönderimi 5-7 gün sürerken, gri pasaportlar sadece Ankara’nın Gölbaşı ilçesindeki Pasaport Basım Merkezi’nde basılmasına rağmen, hangi şehirde olursanız olun 2-3 günde elinize geçecektir.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaport Avantajları Neler?
Aslında genel hatlarıyla sıralamış olsak da, yine de toplu bir şekilde gri pasaport avantajları konusuna değinmek istedik. Gri pasaportun avantajları şöyle sıralanabilir:
- Harç muafiyeti
- Yüksek dolaşım gücü
- Hızla basılması ve başvuru sahibine ulaştırılması
Harç muafiyeti konusundan başlayacak olursak, pasaport harç ücretlerinin ciddi anlamda yükselmesi, bu avantajı daha da önemli hale getiriyor. Gri pasaport alacak kişiler her sene zamlanan pasaport harçlarını ödemek zorunda değildir.
Yüksek dolaşım gücü bakımından ele alındığında bu pasaport, gerçekten birçok kişiyi heveslendirecektir. Bordo pasaportluların vize ile giriş yaptığı tam 52 ülkeye, gri pasaportlular vizesiz giriş yapabiliyor. Ekstra bütün Türk vatandaşlarının vizesiz girebileceği 102 olduğu düşünüldüğünde, gri pasaportun ne kadar yüksek bir dolaşım gücüne sahip olduğu görülebilir.
Çok hızlı basılması ve teslim edilmesi konusuna da değinmiştik. Diğer pasaportlarla kıyaslandığında, hizmet pasaportları çok daha hızlı bir şekilde başvuru sahibinin eline geçmektedir.
Gri Pasaport Dezavantajları
Gri pasaportun iki temel dezavantajı var. Birincisi, kesinlikle pasaport sahibinde kalmıyor. Görevi biten ve ülkesine dönen pasaport sahibi mutlaka gri pasaportunu iade etmekle yükümlü. (Oysa birebir aynı avantajlara sahip yeşil pasaport sahibine kalmaktadır.)
Gri pasaportun diğer büyük dezavantajı ise, sadece görev amaçlı gezilerde kullanılmasıdır. Kişinin şahsi gezileri ve işleri için kullanılamaz. (Oysa birebir aynı avantajlara sahip yeşil pasaport her türlü amaç için kullanılabilir.)
Gri Pasaport Nedir? Hizmet Pasaportundan Umuma Mahsus Pasaporta Geçiş Yapmak
Birçok kişi yurt dışı ziyaretlerine devam edebilmek için, görevi bitip ülkesine döndüğünde gri pasaporttan bordo pasaporta geçmek istiyor. Ancak hizmet pasaportu çalışılan kuruma iade edildiği için bu noktada ortaya bir sorun çıkmaktadır. Çünkü bordo pasaport başvurularında, önceki pasaportlar talep edilmektedir.
Bu durumda olan kişiler kurumlarından gri pasaportu iade ettiğine dair bir yazı alıp, bu yazıyı bordo pasaport başvurularına eklemelidir. Böylece sorun aşılmış olur ve bordo pasaport başvurusu gerçekleştirilebilir.
Gri Pasaportu Sadece Devlet Memurları Mı Alır?
Hayır. Gri pasaportu sadece kamu görevlilerinin alabileceği yönünde yanlış bir algı var. Gri pasaportu yurt dışına kamu tarafından görevlendirilen her meslek sahibi kişi alabilir.
Gri Pasaport Nedir? Gri Pasaportun Geçerlilik Süresi Kesin Olarak 5 Yıl Mıdır?
Değildir. Bu durum kişiye ve başvuru ülkeye göre değişir.
Gri pasaportun süresi gidilecek ülkenin Türkiye’den istediği minimum pasaport geçerlilik süresi ile gidecek kişinin kim olduğuna göre değişir. Kamu görevlileri için net 5 yıldır. Ancak yurt dışına hizmet için gidecek birisi memur değilse gri pasaportun geçerlilik süresi biraz farklı hesaplanıyor.
Örneğin o ülkenin Türk vatandaşlarından istediği minimum pasaport geçerlilik süresi 1 yıl olsun ve gidecek kişi 3 yıl görev yapacak olsun. Bu durumda kişinin minimum pasaport geçerlilik süresi + görev süresi, yani toplamda 4 yıl gri pasaport geçerliliği oluyor.
Eğer Yunanistan gibi Türklerden sadece 3 ay pasaport geçerlilik süresi isteyen bir ülkeye göreve gidiyorsanız ve görev süreniz 2 yıl ise, bu sefer toplamda 2 yıl 3 ay pasaport geçerlilik süreniz olacaktır. Bu noktada gri pasaportunuzun geçerlilik süresini hesaplamak için yapmanız gereken şey öncelikle gideceğiniz ülkenin Türkiye’den ne kadar minimum pasaport geçerlilik süresi istediğini öğrenmeniz olacak. Daha sonra bu süreye, görevlendirilme sürenizi ekleyerek, pasaportunuzun ne kadar geçerli olacağını bulabilirsiniz. Gri pasaport sabit 5 yıl geçerli diye bir durum söz konusu olmamaktadır, ancak genellikle böyle bilinir.
Diğer Sorularınız İçin Yorum Bırakın
Gri pasaport hakkında akıllara takılan sorulara bu yazımızda yanıt bulmaya çalıştık. Yukarıdaki sorular dışında kalan sorularınızı bize yazının altından yorum olarak iletebilirsiniz. Bilgisi olan diğer okurlarımız sorularınızı yanıtlamak isteyecektir. Gri pasaport hakkında en güncel bilgileri sitemizden takip etmeye devam edebilirsiniz.